Betekening van exploten
De betekening van exploten is een belangrijk element van het Nederlands procesrecht. In het kort zorgt betekening ervoor dat een processtuk of exploot de andere procespartij in goede orde bereikt. Het is van belang dat de gedaagde de dagvaarding daadwerkelijk ontvangt. Het kan namelijk zijn dat de gedaagde verhuisd is en niet langer op het bij de eiser bekende adres woont. Een dagvaarding door middel van postbezorging heeft dan weinig zin aangezien hij nooit de gedaagde zal bereiken. Daarom zijn meer toereikende methoden van betekening in het leven geroepen om er zoveel mogelijk voor te zorgen dat exploten worden ontvangen door betrokkenen. Het exploot van dagvaarding wordt het vaakst betekend en zal voor dit artikel als onderwerp worden genomen, maar de betekeningsregels gelden voor alle exploten. In dit artikel zullen de (meest voorkomende) manieren van betekening de revue passeren en daarna zal in het bijzonder worden ingegaan op betekening ten tijde van corona.
Betekening van exploten in persoon
Allereerst is het van belang te benoemen dat betekening door een deurwaarder moet worden gedaan.[1] Betekening in persoon is veruit de meest gebruikte methode van betekening en geeft ook de meeste zekerheid dat de dagvaarding de gedaagde bereikt.[2] ‘In persoon’ houdt in dat de dagvaarding de gedaagde direct of indirect bereikt. Het beste scenario is een directe betekening in persoon. Dan is de gedaagde degene die de dagvaarding ontvangt. In veel gevallen is de gedaagde echter niet aanwezig ten tijde van de betekening. Dan volstaat betekening in persoon door de dagvaarding af te geven bij een ‘huisgenoot’ of een ‘ander persoon’. Als de dagvaarding wordt afgegeven aan een huisgenoot van de gedaagde dan moet de deurwaarder er vanuit kunnen gaan dat de dagvaarding de gedaagde zal bereiken. Soms is de gedaagde niet aanwezig en is er geen huisgenoot waar het exploot kan worden achtergelaten. In dat geval kan de deurwaarder betekenen aan een ander persoon waarvan aannemelijk is dat de dagvaarding de gedaagde tijdig zal bereiken. Hier kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een collega van de gedaagde.
Betekening via gesloten envelop
Als de deurwaarder niet kan betekenen bij één van de eerder genoemde personen, dan kan hij de dagvaarding in een gesloten envelop achterlaten aan de woonplaats van de gedaagde.[3] Dit is een manier van betekening die het liefst wordt vermeden omdat niet met zekerheid kan worden gezegd dat de dagvaarding daadwerkelijk door de gedaagde is ontvangen. Wel is de deurwaarder bij de verblijfplaats van de gedaagde geweest waardoor een indruk kan worden gewekt of te verwachten is dat de gedaagde de dagvaarding zal ontvangen. Van belang is dat een geding aanhangig is vanaf de dag der dagvaarding.[4] Dat betekent dat ook betekening via een gesloten envelop zorgt voor het aanhangig maken van een procedure.
Betekening van exploten middels terpostbezorging
Als geen van de bovengenoemde personen de dagvaarding in ontvangst kan nemen én het achterlaten van de dagvaarding in een gesloten envelop feitelijk onmogelijk is, dan bezorgt de deurwaarder de dagvaarding per post.[5] De manier van betekening is ook geldig en zal ervoor zorgen dat het geding aanhangig is. Er is bij terpostbezorging echter wel de kleinste kans dat de dagvaarding de gedaagde daadwerkelijk tijdig zal bereiken. De gewone termijn van dagvaarding is tenminste een week.[6] Er kan zich dan bijvoorbeeld de situatie voordoen dat de gedaagde op vakantie is voor drie weken en wanneer hij terugkomt wordt voorgeschoteld met een verstekvonnis. De gedaagde heeft dan de mogelijkheid om in verzet te gaan zodat de procedure alsnog op juiste wijze kan verlopen. In die situatie is ook betekening door middel van terpostbezorging een adequate manier van betekening.
Tijdens corona exploten betekenen
Op dit moment, schrijvend 27 maart 2020, bevinden we ons in een uiterst bijzondere en onzekere situatie door de corona crisis. Als gevolg van de corona crisis zijn rechtbanken gesloten waardoor fysieke zittingen praktisch onmogelijk zijn geworden. Enkel urgente zaken gaan nog door.[7] Ook de manier van betekening door deurwaarders wordt door corona beïnvloed. De Koninklijke Beroepsorganisatie voor Gerechtsdeurwaarders (KBvG) heeft dan ook de maatregel genomen dat bij het betekenen van gerechtelijke stukken, zoals dagvaardingen, fysiek contact zoveel mogelijk moet worden vermeden.[8] Met inachtneming van de maatregelen van het RIVM, zoals bijvoorbeeld de anderhalve meter afstand, zal betekening in persoon in de praktijk een lastige zaak worden. Daarom zal in deze tijden toch moeten worden gekeken naar alternatieve betekeningsmethoden. Daardoor is terpostbezorging op dit moment wellicht een goed alternatief. Als ook dit onmogelijk is zal moeten worden gekeken naar andere oplossingen, zoals bijvoorbeeld een ‘kantoorexploot’ waar de dagvaarding zal worden achtergelaten bij de werkplaats van de gedaagde.[9]
Conclusie
Waar betekening in persoon in de praktijk de meest gebruikte en meest gewilde manier van betekening is, zien we nu dat tijdens corona betekening in persoon niet langer soelaas kan bieden. Er wordt door deurwaarders goed gelet op de maatregelen die zijn aangekondigd door zowel het RIVM als de KBvG. Daardoor zullen dagvaardingen en andere exploten worden betekend op andere wijzen. Hierbij kan worden gedacht aan het achterlaten van het exploot in een gesloten envelop aan de woonplaats van de gedaagde, betekening ter post of alternatieve oplossingen zoals kantoorexploten.
Auteur: Max van der Veer
[1] Zie artt. 45-47 Rv.
[2] Art. 46 lid 1 Rv.
[3] Art. 47 lid 1 Rv.
[4] Art. 125 lid 1 Rv.
[5] Art. 47 lid 1 Rv.
[6] Art. 114 Rv.
[7] Zie voor een verdere toelichting: Rechtszaken en het coronavirus, via https://www.armaere.nl/rechtszaken-en-het-coronavirus.
[8] Zie maatregelen KBvG, Den Haag, 23 maart 2020, via: https://www.kbvg.nl/8155/coronavirus.html.
[9] Zo ook wordt geconcludeerd in: Burgerlijke rechtsvordering in tijden van corona, Door W. Heemskerk, geraadpleegd op 27-03-2020, via: https://www.advocatenblad.nl/2020/03/16/burgerlijke-rechtsvordering-in-tijden-van-corona/.
